OPWS czyli Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne są zbiorem 31 paragrafów, które określają wzajemne relacje i warunki współpracy pomiędzy spedytorem a zleceniodawcą. Nie są one jednak przepisami prawnym i nie stanowią źródła prawa, choć ich postanowienia regulują zasady ubezpieczenia, reklamacji, rozstrzygania sporów. Opisują one również m.in. zasady oferty, zlecenia czy zakres odpowiedzialności spedytora. Można je stosować zarówno w spedycji krajowej, jak i wtedy gdy w grę wchodzi import towarów z Chin.
PISiL czyli Polska Izba Spedycji i Logistyki
Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne opracowuje i publikuje Polska Izba Spedycji i Logistyki powstała w 1993 roku. Organizacja zrzesza przedsiębiorców, którzy zajmują się logistyką, spedycją i transportem towarów. Działa na rzecz ochrony przed nieuczciwą konkurencją oraz dba i reprezentuje interesy członków w zderzeniu z organami władzy, administracji państwowej i międzynarodowymi organizacjami działającymi w sektorze przewozowym.
Organizuje również szkolenia, konferencje i spotkania, zapewniając dostęp do informacji o przepisach prawa krajowego, unijnego i międzynarodowego. PISiL ostatnią aktualizację OPWS opublikowała w styczniu 2010 roku.
Jakie kwestie reguluje OPWS?
OPWS zawiera wytyczne ujęte w 31 paragrafach. Dokument podzielony jest na następujące części:
- Definicje i Przepisy ogólne. Precyzują pojęcia używane w dokumencie np. spedytor, zleceniodawca, nadawca, spedytor zastępczy i wiele innych i określają zastosowanie paragrafów
- Oferty. Ta część dotyczy uzgadniania stawek i terminów oraz zakresu czynności po stronie spedytora.
- Umowa spedycji. Definiuje zobowiązania spedytora i określa od kiedy umowa obowiązuje.
- Zlecenie spedycyjne. Ta część zawiera informacje o zakresie obowiązków stron umowy i uprawnień spedytora oraz obowiązków zleceniodawcy. Zawarte są tu również zasady dotyczące towarów niebezpiecznych.
- Wykonanie zlecenia. Wskazuje sposób wykonania zlecenia i działania firm spedycyjnych, zwłaszcza w przypadku, gdy zajdą niespodziewane i nietypowe okoliczności w trakcie spedycji np. uszkodzenie przesyłki lub niezgodności w towarze.
- Ubezpieczenia. Doprecyzowuje kwestie ubezpieczania towaru.
- Przeszkody w wykonywaniu czynności spedycyjnych. Fragment zawiera opis zakresu odpowiedzialności spedytora w razie wystąpienia przeszkód uniemożliwiających wykonanie zlecenia np. katastrof pogodowych czy zamieszek społecznych.
- Wynagrodzenie spedytora, zwrot poniesionych kosztów. Precyzuje kwestie wynagrodzenia spedytora, roszczeń oraz wydatków związanych z procesem przewozu np. kosztami demurrage i detention. (O tych opłatach przeczytasz tutaj)
- Odpowiedzialność spedytora. Określa za jakie szkody spedytor ponosi odpowiedzialność.
- Ograniczenie i wyłączenie odpowiedzialności spedytora. W tym segmencie wyliczone są sytuacje, w których przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności. Poruszone są tu również kwestie kwoty odszkodowania.
- Reklamacje. Dotyczy zasad procesu reklamacyjnego zawartej umowy.
- Prawo zastawu i zatrzymania. Paragrafy w tej sekcji, mówią o prawie spedytora do zatrzymania przesyłki czy dokumentów oraz o prawie zastawu.
- Przedawnienie. W tej sekcji znajdują się regulacje dotyczące kwestii przedawnienia.
Rozstrzyganie sporów i prawo właściwe. Mówi na jakich zasadach i prawach będą rozstrzygane sprawy sporne.
Podsumowanie
OPWS obowiązują spedytora zastępczego, jeśli co najmniej jedna ze stron należy do Polskiej Izby Spedycji i Logistyki, jednak nigdy nie mają zastosowania w przypadku spedycji dokumentów, pieniędzy, dzieł sztuki, szczątków ludzkich, kosztowności i innych przedmiotów o wysokiej wartości.
Stosowanie OPWS nie jest obowiązkowe. Przepisy prawa, na których można oprzeć umowę przewozu towarów, reguluje kodeks cywilny. Lecz jeśli deklaracja o stosowaniu regulacji OPWS pojawi się w umowie, będą obowiązujące dla obu stron. To rozwiązanie, ze wzgledu na wygodę i jasność warunków, jest chętnie stosowane przez firmy zajmujące się spedycją drogową, morską, kolejową i lotniczą.