Incoterms® 2020 - reguły i warunki w transporcie międzynarodowym
Incoterms® to skrót od angielskiej nazwy International Commercial Terms (Międzynarodowe Reguły Handlu). To spis jedenastu reguł, określających, kto odpowiada za towar na poszczególnych etapach transportu. Mają one ułatwić handel między kontrahentami z różnych państw, często podlegającymi różnym przepisom prawnym.
Incoterms® 2020
Incoterms® 2020 ściśle określają obowiązki i odpowiedzialność zarówno sprzedającego, jak i kupującego – dotyczą między innymi transportu towaru, wyładunku czy ubezpieczenia.
Jeszcze przed wysłaniem towarów kontrahenci uzgadniają, według której reguły Incoterms będą współpracować – każda z nich szczegółowo opisuje, kto ponosi koszty na poszczególnych etapach. To znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienie kosztownych nieporozumień w późniejszych fazach – takich jak brak ubezpieczenia przesyłki przez nadawcę, czy konieczność pokrycia przez odbiorcę opłat przewozowych w momencie dostawy.
Zadeklarowane przez kontrahentów postanowienia można znaleźć lub umieścić na fakturze handlowej. Wymaga się ich dla każdej przesyłki, niezależnie od kanału i środka transportu stosowanego do jej przewiezienia.
Reguły Incoterms 2020 nie stanowią umowy sprzedaży i nie dotyczą przeniesienia własności sprzedawanych towarów.
Opracowano je dla każdego rodzaju towaru niezależnie od jego specyfikacji:
- kosztowności,
- gabarytów,
- waluty w jakiej za niego zapłacono,
- sposobu płatności,
- wysokości naniesionego cła,
- ograniczeń w przywozie/wywozie,
- kanału transportu – morskiego, lotniczego, kolejowego oraz drogowego.
Dzielimy je na zasady powszechne, czyli dotyczące wszystkich środków i gałęzi transportu, oraz dedykowane jedynie dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego.
Incoterms® Edycja 2020 i 2010
Zasady Incoterms są opracowywane przez Międzynarodową Izbę Handlową (International Chamber of Commerce – ICC), która nowelizuje spis reguł co 10 lat.
Ostatnia edycja to Incoterms® 2020, jednak mimo to poprzednia, z 2010 roku, nadal jest ważna i stosowana. Eksporterzy i importerzy mogą stosować reguły z dowolnej wersji, pod warunkiem, że zgodzą się na tę samą zasadę i wskażą odpowiednią edycję.
Postanowienia z 2020 roku znacznie dokładniej opisują i normują zakres obowiązków oraz etap, na którym dochodzi do przeniesienia odpowiedzialności – zawierają wyczerpujące wprowadzenie, które pomaga użytkownikom wybrać odpowiednią regułę dla ich transakcji i sprzedaży. We wstępie wyjaśniono cel i zastosowanie reguł Incoterms, określono różnice pomiędzy edycjami, przedstawiono najlepsze praktyki w zakresie włączania reguł Incoterms do kontraktów.
W regułach Incoterms® 2020 doprecyzowano także relacje kontraktów dodatkowych do umowy sprzedaży, koncepcje ryzyka i dostawy, rolę przewoźnika oraz ostrożność, jaką należy zachować przy korzystaniu z wariantów reguł.
Prawidłowe oznaczenie reguły Incoterms® 2020 w umowie handlowej
Konieczne jest, aby strony umowy określiły w dokumencie sprzedaży (umowie) odpowiednią regułę Incoterms zgodnie z poniższym wzorem:
wybrana reguła Incoterms®
nazwa portu, miejsca lub punktu
Incoterms [edycja dokumentu]
Przykład: FCA Gdańsk Incoterms 2020
Ze względu na to, że reguły Incoterms są na bieżąco nowelizowane, ważne jest, aby wskazać wersję reguł Incoterms, czyli rok. Obecnie kontrahenci opierają się na dokumentach z 2010 i 2020 roku. Kluczowe dla sprawnego przebiegu transportu jest prawidłowe podanie nazwy miejsca obok wybranej reguły Incoterms.
W regułach zaczynających się na E, F i D podane miejsce wskazuje, gdzie przechodzi ryzyko ze sprzedającego na kupującego. W regułach “D” podane miejsce jest miejscem dostawy, oraz miejscem przeznaczenia, do którego sprzedający musi zorganizować przewóz. W regułach zaczynających się na C podane miejsce jest miejsce przeznaczenia, do którego sprzedający musi zorganizować i opłacić przewóz towarów.
11 zasad Incoterms 2020 regulujących współpracę między kontrahentami
- zasady powszechne – EXW, FCA, CPT, CIP, DAP, DPU i DDP.
- zasady dedykowane transportowi morskiemu i śródlądowemu – FAS, FOB, CFR i CIF.
Zasady powszechne Incoterms® 2020
EXW – EX Works – sprzedający dostarcza towary do kupującego we wskazanym w umowie punkcie.
Sprzedający musi postawić towar do dyspozycji kupującego we wcześniej oznaczonym miejscu (np. w fabryce czy magazynie). Oznaczone miejsce może, ale nie musi, być terenem sprzedającego. Sprzedający nie odpowiada za załadunek towaru oraz odprawę celną wywozową. Reguła ta nakłada na kupującego większy zakres obowiązków – ciąży na nim załadunek, ryzyko i koszty.
Eksporter nie finansuje transportu i cła. Wyłącznie wydaje towar z magazynu. Koszty związane z transportem i ubezpieczeniem w całości pokrywa importer.
FCA – Free Carrier – sprzedający dostarcza towary do kupującego w dwóch możliwych przypadkach:
- oznaczone miejsce jest terenem sprzedającego – towary są dostarczone, tuż po załadowaniu na środek transportu zorganizowany przez kupującego;
- oznaczone miejsce jest innym miejscem niż teren sprzedającego – towary są dostarczone, jeśli po załadowaniu na środek transportu sprzedającego dotarły do oznaczonego miejsca i są gotowe do wyładunku oraz są w dyspozycji przewoźnika lub osoby wyznaczonej przez kupującego.
Niezależnie od przypadku, w oznaczonym miejscu zarówno koszty jak i ryzyko przechodzą na kupującego.
CPT – Carriage Paid To – sprzedający dostarcza towary jak i przenosi ryzyko na kupującego:
- przez przekazanie ich przewoźnikowi zaangażowanemu przez sprzedającego,
- gdy spowoduje dostawę towarów już w ten sposób dostarczonych*.
Sprzedający może przekazać przewoźnikowi fizyczne posiadanie towarów, w sposób i w miejscu stosownym dla użytego środka transportu.
Ryzyko przechodzi na kupującego w momencie, gdy towary są dostarczone kupującemu poprzez przekazanie ich przewoźnikowi. Sprzedający musi zawrzeć umowę na przewóz towarów – od rozpoczęcia dostawy do uzgodnionego miejsca przeznaczenia.
* Określenie „Spowodować dostawę już w ten sposób dostarczonych towarów” odnosi się do wielokrotnej sprzedaży w dół łańcucha, powszechnej w handlu towarami masowymi.
CIP – Carriage and Insurance Paid To – sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego:
- przez przekazanie ich przewoźnikowi zaangażowanemu przez sprzedającego,
- gdy spowoduje dostawę towarów już w ten sposób dostarczonych.
Sprzedający może przekazać przewoźnikowi fizyczne posiadanie towarów, w sposób i w miejscu odpowiednim dla stosowanego środka transportu.
Ryzyko przechodzi na kupującego, gdy towary są dostarczone kupującemu poprzez przekazanie ich przewoźnikowi. Sprzedający musi zawrzeć umowę na przewóz towarów od dostawy do uzgodnionego miejsca przeznaczenia.
DAP – Delivered at Place – sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego:
- gdy towary są postawione do dyspozycji kupującego na przybywających środkach transportu, gotowe do wyładunku,
lub
- w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub uzgodnionym punkcie w obrębie tego miejsca, jeżeli taki punkt jest uzgodniony.
Eksporter płaci za transport door to door”, czyli od miejsca wyjazdu towaru po dostarczenie go do punktu wskazanego przez importera.
Wyjątek stanowią koszty odprawy celnej i cła – do ich pokrywa zobowiązany jest importer.
DPU – Delivered at Place Unloaded – sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego:
- gdy towary po wyładowaniu z przybywających środków transportu, są postawione do dyspozycji kupującego,
lub
- w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub w uzgodnionym punkcie w jego obrębie, jeżeli taki punkt jest uzgodniony.
Sprzedający ponosi odpowiedzialność za dostarczenie i wyładunek towarów w oznaczonym miejscu przeznaczenia. Dostawa i przybycie do miejsca przeznaczenia są takie same.
DDP – Delivered Duty Paid – sprzedający dostarcza towary do kupującego:
- gdy towary są postawione do dyspozycji kupującego, odprawione w imporcie, na przybywających środkach transportu, gotowe do wyładunku,
lub
- w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub uzgodnionym punkcie, w obrębie tego miejsca, jeśli taki punkt został uzgodniony.
Sprzedający odpowiada za dostarczenie do oznaczonego miejsca przeznaczenia lub do uzgodnionego punktu w obrębie tego miejsca. Dostawa i przybycie do miejsca przeznaczenia są takie same.
Reguły Incoterms® 2020 dla transportu morskiego i śródlądowego
FAS – Free Alongside Ship – sprzedający dostarcza towary do kupującego:
- gdy towary są umieszczone wzdłuż burty statku (np. na nabrzeżu lub barce) wyznaczonego przez kupującego, w oznaczonym porcie załadunku,
lub
- gdy sprzedający spowoduje dostawę towarów, już w ten sposób dostarczonych.
FOB – Free On Board – sprzedający dostarcza towary do kupującego:
- na pokładzie statku, wyznaczonego przez kupującego, w oznaczonym porcie załadunku,
albo
- gdy sprzedający spowoduje dostawę towarów, już w ten sposób dostarczonych.
Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przejmuje kupujący, gdy towary znajdują się na statku. Odtąd ponosi wszystkie koszty.
Eksporter opłaca dowóz ładunku do portu wyjściowego, odprawę celną oraz koszty portowe. Pozostałe koszty ponosi importer.
CIF – Cost Insurance and Freight – sprzedający dostarcza towary kupującemu:
- na pokładzie statku,
albo
- spowoduje dostawę towarów.
Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdą się na pokładzie statku i uznaje się, że sprzedający wywiązał się z obowiązku dostarczenia towarów – bez względu na to, czy towary rzeczywiście dotarły do miejsca przeznaczenia, są w dobrym stanie i w deklarowanej ilości.
Eksporter pokrywa koszty aż do dostarczenia przesyłki do portu docelowego.
CFR – Cost and Freight – sprzedający dostarcza towary do kupującego:
- na pokładzie statku,
albo
- gdy sprzedający spowoduje dostawę towarów, już w ten sposób dostarczonych.
Sporządzono jedenaście zasad ściśle regulujących zależności pomiędzy eksporterem, przewoźnikiem i importerem towaru. Z uwagi na gałąź transportu, której dotyczą podzielono je na dwie kategorie:
- zasady powszechne – EXW, FCA, CPT, CIP, DAP, DPU i DDP.
- zasady dedykowane transportowi morskiemu i śródlądowemu – FAS, FOB, CFR i CIF.